Ho là một phản xạ bình thường của cơ thể xảy ra một cách đột ngột nhằm đẩy bụi bẩn, vi khuẩn, nấm mốc, phấn hoa, virus hay dị vật ra khỏi đường thở. Ngoài ra, hiện tượng ho ở trẻ dưới 1 tuổi cũng có thể xảy ra do dị ứng với thời tiết hoặc do trẻ mắc các bệnh lý như viêm mũi xoang, viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản – tiểu phế quản hay viêm phổi.
Trẻ có thể bị ho theo nhiều kiểu khác nhau. Có bé thì chỉ ho lọc cọc từng tiếng một, ho khan nhưng cũng có trẻ thì ho 2 – 3 tiếng liên tục, khi ho nghe rõ tiếng đàm phát ra trong cổ họng. Ngoài ra, có thể gặp một số triệu chứng khác đi kèm như:
Sổ mũi: Nước mũi chảy nhiều, màu trắng đục, vàng như mủ, xanh hoặc trong như lòng trắng trứng
Nghẹt mũi
Thở khò khè
Ngứa, đau, rát trong cổ họng
Hay quấy khóc, tiếng khóc nghe khàn
Khó ngủ, ngủ trằn trọc không yên
Trẻ mệt mỏi, biếng ăn, bỏ bú
Nôn trớ hoặc nôn ói khi ăn do họng đau và vướng đàm
Người nóng sốt hoặc không sốt
Bé bị ho nhiều sẽ rất mệt mỏi. Cha mẹ nên tích cực tìm hiểu nguyên nhân bé bị ho để có cách khắc phục cho con từ sớm. Tránh để tình trạng ho của bé kéo dài khiến bé mệt mỏi, bỏ ăn dẫn đến sút cân và suy giảm sức đề kháng.
7 cách trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi
1. Cách trị ho sổ mũi cho trẻ dưới 1 tuổi bằng gừng
Cho bé uống trà gừng hay tắm nước gừng ấm khi ho đều có thể hữu ích. Gừng có tính nhiệt nên giúp làm ấm cơ thể, tiêu chất nhầy, giảm ho, cải thiện tình trạng đau rát cổ họng khi bị viêm họng, viêm phế quản. Ngoài ra, nguyên liệu này còn có tác dụng hoạt huyết, thông mạch, kích thích lưu thông máu lên khu vực mũi xoang, giảm nhanh tinh trạng nghẹt mũi, xổ mũi.
Trẻ bước vào độ tuổi ăn dặm có thể bắt đầu tập làm quen với việc tiêu thụ gừng trong bữa ăn hoặc uống trà gừng để giảm ho. Mẹ hãy lấy 1 thìa cà phê gừng băm nhỏ bỏ vào ấm nước sôi. Đây nắp lại chờ khoảng 15 phút cho các hoạt chất giải phóng ra nước. Để còn hơi âm ấm rồi cho bé uống từng ngụm nhỏ, mỗi lần 2 thìa. Ngày dùng 3 – 4 lần.
Tắm nước gừng là giải pháp giảm ho cho trẻ dưới 1 tuổi đơn giản, đặc biệt hữu ích trong những ngày thời tiết giao mùa hoặc mùa đông. Lý do bởi khi tắm nước gừng, toàn bộ cơ thể bé sẽ được làm ấm, giảm thiểu tối đa cơn ho do cảm lạnh.
Mẹ lấy một củ gừng tươi đem nướng cháy xém. Cạo vỏ giã nát rồi cho vào chậu nước tắm của bé hoặc bỏ trực tiếp vào nồi nước tắm của bé và đun sôi trên bếp khoảng 5 phút. Pha thêm chút nước sạch vào cho nước gừng nguội đến nhiệt độ thích hợp thì lấy tắm cho bé.
**Lưu ý khi tắm nước gừng trị ho cho bé
Tắm nhanh ở nơi kín gió, khoảng 5 – 10 phút là đủ
Chỉ sử dụng một nhánh gừng nhỏ. Quá nhiều gừng có thể khiến da bé bị nóng rát, kích ứng
Cho bé uống 1 ly nước ấm để cân bằng nhiệt độ trong cơ thể trước khi tắm. Việc này cũng có tác dụng ngăn ngừa mất nước nếu trẻ dưới 1 tuổi bị ho kèm theo sốt.
Vào mùa lạnh, mẹ có thể duy trì tắm nước gừng cho bé 2 lần mỗi tuần sau khi hết ho giúp bé giữ ấm cơ thể và ngăn ngừa bệnh tật.
2. Cách chữa ho có đờm cho trẻ dưới 1 tuổi bằng mẹo vỗ rung
Trường hợp trẻ dưới 1 tuổi bị ho có nhiều đờm đặc ở đường hô hấp dưới, mẹ có thể giảm ho cho con bằng cách vỗ rung long đờm. Cách thực hiện như sau:
Đầu tiên mẹ đặt bé ngồi trên đùi, hướng lưng ra phía trước, phần thân trên hơi khum xuống
Khum bàn tay phải lại vỗ nhẹ, dứt khoát vào khu vực giữa hai bả vai của bé
Động tác này sẽ kích thích long đờm trong đường thở nên ban đầu bé có thể phản ứng bằng cách ho nhiều hơn và có khi nôn khạc cả ra đờm. Tuy nhiên, sau đó triệu chứng ho , khò khè sẽ dần thuyên giảm và bé có cảm giác dễ thở hơn rất nhiều.
**Lưu ý:
Do có thể gây nôn đờm, nên áp dụng cách trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi này khi bé đang đói bụng, tốt nhất là lúc con mới ngủ dậy vào buổi sáng. Tránh thực hiện sau khi bé mới bú hoặc ăn no.
Trẻ dưới 1 tuổi hầu như không thể tự khác đàm. Mẹ có thể lấy 1 chiếc khăn sữa sạch lau nhẹ trong khoang miệng và cuống lưỡi để kích thích bé nôn ra đờm.
3. Mẹo chữa ho cho trẻ dưới 1 tuổi bằng chanh đào ngâm đường phèn
Chanh đào chứa hàm lượng vitamin C và khoáng chất dồi dào hơn hẳn so với chanh thường. Chúng giúp tăng cường sức đề kháng và bảo vệ niêm mạc mũi, cổ họng khỏi sự tấn công của các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn.
Ngoài ra, thành phần tinh dầu trong vỏ canh còn có tác dụng kháng khuẩn, tiêu đờm nên giúp đẩy viêm nhiễm trong đường thở của bé, cải thiện các triệu chứng khác đi kèm như ho đàm, sổ mũi, đau họng…
Cách thực hiện:
Chuẩn bị: 1kg chanh đào loại già, 1 lít mật ong nguyên chất và 700g đường phèn
Chanh đào rửa và ngâm với nước muối pha loãng, để cho vỏ khô nước hoàn toàn rồi cắt lát mỏng hoặc cắt làm đôi. Đường phèn giã nhỏ
Khi ngâm, rải một lớp đường phèn phía dưới, sau đó bỏ một lớp chanh vào. Lặp lại xen kẽ một lớp đường một lớp chanh cho đến khi hết nguyên liệu.
Cuối cùng đổ mật ong vào, dùng một cái vỉ gài phía trên miệng lọ để giữ cho chanh luôn ngập trong mật ong và nước đường.
Thời gian ngâm tốt nhất là 3 tháng. Lúc này nước chanh ngâm có màu hổ phách, vị ngọt thanh dễ uống.
Để trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi, mỗi ngày 3 lần mẹ lấy 1 thìa nước chanh đào ngâm cho bé uống sau khi ăn khoảng 30 phút.
Nên massage gan bàn chân cho bé. Dùng một vài giọt dầu như: dầu oliu hoặc dầu hạnh nhân hoặc tinh dầu bạc hà vào lòng bàn tay, xoa đều rồi massage lòng bàn chân cho bé, vuốt nhẹ nhàng và đều tay theo chiều từ gót chân đến ngón chân.
4. Điều trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi bằng cam nướng
Sử dụng cam nướng là cách chữa ho có đờm cho trẻ dưới 1 tuổi an toàn được người xưa áp dụng và còn lưu truyền cho đến ngày nay. Cả ruột và vỏ cam đều rất giàu vitamin C cùng tinh dầu có tác dụng sát trùng, long đờm, chống viêm, chủ trị ho có đờm, ho do cảm cúm, viêm họng, viêm thanh – khí – phế quản.
Khi nướng lên, các chất trên sẽ phát huy được tác dụng tối ưu với sức khỏe. Vị ấm nóng của cam nướng còn giúp làm dịu kích ứng trong cổ họng, giảm đau rát và cắt cơn ho cho bé.
Lấy 1 quả cam ta rửa sạch với nước muối, bỏ lên bếp than nướng khoảng 10 phút. Trong quá trình nướng trở cam liên tục để không bị cháy. Bóc vỏ lấy ruột ép nước cho bé uống. Mỗi lần dùng từ 2 – 3 thìa.
5. Cách trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi bằng lá húng tây
Lá húng tây chứa các hoạt chất có khả năng phá vỡ cấu trúc của đờm nhầy, loại bỏ dịch nhầy bám dính trong cổ họng , qua đó giảm ho cho bé. Thảo dược này an toàn cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên. Hỏi ý kiến bác sĩ nếu mẹ có ý định áp dụng cho các bé nhỏ hơn.
Cách sử dụng:
Nghiền nát lá húng tây, lấy 2 thìa cho vào cốc nước sôi
Đây kín miệng cốc lại ủ khoảng 10 phút. Thêm vào 1 thìa nước cốt chanh đường phèn
Quậy cho đường tan hết rồi cho bé uống từng ngụm nhỏ.
6. Bài thuốc trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi từ hoa đu đủ đực
Theo y học cổ truyền, hoa đu đủ đực có vị đắng, tính bình, giúp lợi tiểu, ngăn ngừa ung thư, kích thích tiêu hóa, trị ho cho người lớn và trẻ em. Dân gian thường kết hợp hoa đu đủ đực với xích tô, hoa khế và đường phèn là thuốc trị ho đờm, ho kèm theo sổ mũi cho trẻ dưới 1 tuổi theo cách sau:
Chuẩn bị hoa đu đủ đực, xích tô ( lá tía tô), hoa khế mỗi thứ 10g, đường phèn 5g.
Các nguyên liệu thuốc rửa sạch, bỏ vào chén sứ rồi rải đường phèn giã nhỏ lên trên mặt
Bỏ vào nồi nước đang sôi hấp cách thủy 30 phút
Mỗi lần cho bé uống 3ml ( khoảng 1 muỗng canh ) vào các buổi sáng, trưa, tối
7. Cách trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi bằng thuốc tây
Bé dưới 1 tuổi bị ho có đờm sổ mũi nên uống thuốc gì? Đây là thắc mắc được rất nhiều mẹ bỉm quan tâm. Ở độ tuổi này, cơ thể bé còn rất non yếu nên nếu dùng thuốc tây bừa bãi rất dễ xảy ra tác dụng phụ. Chính vì, vậy, sau khi áp dụng những cách chữa ho cho bé bằng mẹo tự nhiên không có hiệu quả, nhiều cha mẹ mới đưa con đi khám để được điều trị bằng thuốc.
Trẻ dưới 1 tuổi bị ho có thể được chỉ định các thuốc sau:
Thuốc giảm ho: Chỉ dùng cho các trường hợp bị ho nhiều, ho không có đờm. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế co thắt các cơ ở cổ họng, qua đó giảm thiểu cơn ho.
Thuốc tiêu đờm, làm loãng đờm nhầy: Acemuc , Bromhexin, N-acetylcystein…
Thuốc kháng sinh: Chỉ dùng khi bé bị ho do nhiễm khuẩn. Thuốc không có tác dụng đối với trường hợp bị ho do virus hay ho do cảm lạnh.
Thuốc kháng histamin: Bao gồm Clorpheniramin maleat, Loratadin, Cetirizin hydroclorid … Thuốc có tác dụng giảm ho và sổ mũi do dị ứng.
Lưu ý khi trị ho cho trẻ dưới 1 tuổi
Để trẻ nhanh khỏi bệnh, ngoài việc lựa chọn được phương pháp điều trị ho phù hợp, trong quá trình chăm sóc bé hàng ngày các mẹ cần lưu ý:
Giữ đầu của bé cao hơn ngực bằng cách kê một cái gối êm dưới vai và đầu bé. Như vậy sẽ giúp đường thở được lưu thông dễ dàng, tránh được tình trạng dịch nhầy chảy từ trên mũi xuống cổ họng khiến bé bị ho, khó thở
Dùng nước muối sinh lý rửa mũi cho bé 5 – 6 lần mỗi ngày để làm loãng chất nhầy. Kết hợp hút mũi cho bé để con bớt sổ mũi và dễ thở hơn.
Cho trẻ bú mẹ nhiều hơn để làm loãng đàm, bổ sung thêm kháng thể và chất dinh dưỡng cho bé, góp phần đẩy lùi bệnh nhanh hơn. Với trẻ trên 6 tháng tuổi thì ngoài việc tăng cữ bú, mẹ cũng nên cho con uống nhiều nước ấm hơn so với ngày thường.
Sử dụng máy phun hơi trong phòng ngủ của bé trong những ngày thời tiết khô hanh. Hơi nước sẽ giúp cân bằng độ ẩm trong không khí làm cổ họng bé bớt khô. Qua đó giảm được hiện tượng kích ứng niêm mạc họng là nguyên nhân khiến trẻ dưới 1 tuổi bị ho.
Nếu trẻ bị ho kèm theo sốt: Cho bé uống Paracetamol với liều lượng 15mg/kg/lần kết hợp lau mát thường xuyên, mặc quần áo thoáng khí cho bé. Lặp lại sau mỗi 4 – 6 giờ nếu bé có biểu hiện sốt trên 38 độ trở lại.